Soğuk Hava Deposu

Soğuk Oda Nedir?

Bazı yiyecek ya da içecekler, bulunmaları gereken ısı derecesinden daha sıcak bir ortamda muhafaza edilmeleri halinde bozulur ya da zarar görür veya çürürler. Bu nedenle, yiyecek ve içeceklerin bozulmaması, gerektiği şekilde muhafaza edilebilmesi için soğutma sistemlerinin kurulduğu alana soğuk oda, diğer adı ile soğuk hava deposu adı verilmektedir.

Soğuk Oda Ne İşe Yarar?

Soğuk odalarda, her ne kadar sadece yiyecek ve içecek tarzı besinler değil; pek çok şey muhafaza ediliyor olsa da, genel olarak tarım ürünleri kapsamında yer alan sebze ve meyveler ile et ve süt ürünleri ve su ürünlerinin muhafazası sağlanmaktadır. Bu bilgiye göre, sıcak ortamlarda bozulması söz konusu olan şeylerin, belirli sıcaklıklarda muhafaza edilmeleri gerekir. Soğuk odalar ise istenen ısının ayarlanabildiği soğutma sistemlerinin belirli bir alanda toplandığı araçlardır. Gıda ürünlerinin, olması gerektiği şekilde saklanmasına ve bozulmalarını önlemeye yaramaktadırlar. Genellikle stabil olmalarına karşın, taşınabilir soğuk hava depolarının da bulunması dolayısı ile soğuk odalara araç tabirini kullanmak yanlış olmayacaktır.

Soğuk Odaların Özellikleri Nelerdir?

Soğuk odalar, içerisinde saklanacak olan gıda ürünlerini bozulmadan muhafaza edebilmek için gerekli şartların sağlanmasına yönelik olarak, bu alanda uzman kişiler tarafından projelendirilerek hazırlanırlar. Bu noktada, her bir soğuk odanın özellik bakımından bir diğerinden farklı olabileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu durum bir örnekle açıklanabilir:

Her bir yaş meyve ya da sebzenin saklanması gereken bir sıcaklık seviyesi bulunmaktadır. Bu seviye, bu gıda ürünlerinin depolanacakları süreye göre de değişkenlik göstermesine karşın, genel olarak her bir yaş sebze donduğunda ve sonrasında normal yaşam şartlarına döndürüldüğünde, hücre zarında çatlamalar oluşmaktadır. Bu yaşanan olay ise onun doğal yapısının bozulması anlamına gelir ki her sebze ve meyvenin doğal olması ve organik şekilde tüketilmesinin, en sağlıklı beslenme şekli olduğu açıkça ve herkes tarafından bilinmektedir.

Soğuk odaların sıcaklığının, içerisinde saklanacak olan meyve ve sebzelerin donma ısılarından daha yüksek olması gerekir ki söz konusu hücre zarı çatlaması ortaya çıkmasın. Bu ısı ise genellikle 1 – 15 derece arasında farklılık göstermektedir.

Donma Isısına dikkat edin

Soğuk oda özelliklerinden bir diğeri de nem miktarıdır. Her meyve ve sebzenin içeriğinde bol miktarda su bulunmaktadır. Söz konusu bu suyun da doğal şartlarda korunması gerekir. Bunu sağlamak için, gıda ürünlerinin içeriğinde saklandığı soğuk hava deposunun nem miktarının iyi ayarlanmış olması çok önemlidir. Bu durum da soğuk odaların projelerinin hazırlanma döneminde belirlenmektedir.

Soğuk Odalarda Hangi Ürünler Depolanır?

• Bitkisel Ürünler: Soğuk odalarda en çok depolanan meyve elmadır. Ancak genel olarak bakıldığında her bir bitkisel ürün için sağlanması gereken depolama koşulları birbirine benzemektedir. Depolanacak ürünler olgunlaştıktan sonra, henüz yenecek olgunluğa ulaşmadan, olabildiğince ekonomik koşullarda ve zedelenmeden toplanmalıdır. Ardından, dibinde kağıt bulunan kasaların içerisine yerleştirilirler ve depolanacakları alanlara götürülürler. Soğuk odalarda kasaların yan taraflarında ve üst kısımlarında kağıt bulunmaması ile hava sirkülasyonunun gereğince sağlanması hedeflenmektedir.
• Su Ürünleri Ve Hayvansal Ürünler: Soğuk odalarda depolanan gıda ürünleri arasında et ve süt ürünleri ile su ürünleri de yer almaktadır. Sağlıklı hayvanların etlerinin kesilmesi işlemi sağlanır ve bu sırada herhangi bir mikrop söz konusu değildir. Ancak sonrasında mikroplar etlere hemen bulaşmaya başlarlar. Bu nedenle hemen soğuk ortamlara yerleştirilerek soğuk odalara ulaştırılmaları sağlanmalıdır. Soğuk odaların ısısı etlerin kararmasını da önlemek adına 0 – -1.7 derece aralığında tutulmalıdır.

Nispi Nem Oranı

Nispi nem oranı ise %90 – %95 aralığında tutulmalıdır.Hayvansal ürünler arasında yer alan yumurtanın muhafazası için nispi nem oranı %80 – %95 aralığında tutulmalı ve sıcaklık değerleri ise -2.5 – 2 derece arasında sabitlenmelidir. Tereyağı ve peynir gibi süt ürünleri ise doğru sıcaklıklarda bulunan soğuk odalarda 5 – 6 ay saklanabilir. Bunun için tereyağı önce dondurulmalı; sonra soğuk odalara sevk edilerek 4 – 10 derece aralığında tutulmalıdır. Peynir için ise tercih edilmesi gereken ısı değeri 0 – 5 derece aralığındadır. Su ürünleri, soğuk odalara sevk edilmeden önce, avlanmalarının hemen sonrasında, içerisinde tuz ve buz parçalarının bulunduğu kovalarda muhafaza edilmelidirler. Soğuk odalarda ise %90 – %95 nispi nem oranında ve -5 derece sıcaklıkta muhafaza edilebilirler. Bu şekilde dayanabilecekleri süre 5 – 20 gün aralığında değişkenlik göstermektedir.

Soğuk Oda Muhafaza Yöntemleri

Soğuk odalarda kullanılan dört farklı muhafaza yöntemi bulunmaktadır. Bunların her birini şu şekilde özetlemek mümkündür:

• Soğuk Muhafaza: Bu yöntemin uygulandığı gıda ürünlerinin donması, onların doğal yapısını bozacak demektir. Bu nedenle donma derecesinin üzerindeki sıcaklıkta muhafaza edilir; ancak sıcaktan korunurlar.
• Derin Dondurma: Gıda ürünlerinin daha uzun süre muhafaza edilmeleri için kullanılan ancak sağlıklı beslenme kurallarını bozmayan muhafaza yöntemidir.
• Dondurarak Kurutma: Soğuk oda muhafaza yöntemleri arasında yer alan dondurarak kurutma yönteminde, ilk olarak gıda ürünlerinin dondurulması sağlanır. Ardından havasız bir odaya alınırlar. Bu odada nemi emen bazı cihazlar bulunmaktadır. Donmuş haldeki gıda ürünlerinden yayılan suları belirli oranlarda ya da tamamen çekerek, onların kurutulmasını olanaklı hale getirirler.
• Ön Soğutma: Gıda ürünlerinin, uzun süreli soğutma işlemi öncesinde, sıcaklık derecelerinin bir anda düşürülmesi şeklinde uygulanan muhafaza yöntemidir.